Alergia zimą. Co uczula, gdy nie pylą trawy?

Spis treści:

1. Czym są reakcje alergiczne
2. Największe zagrożenia dla alergików zimą
3. Jak łagodzić objawy zimowej alergii

Czym są reakcje alergiczne

Alergią nazywamy niewłaściwą, patologiczną reakcję układu odpornościowego na alergeny, które występują w środowisku. U zdrowej osoby takie cząsteczki nie wywołują żadnych dolegliwości. Natomiast u uczulonych, układ odpornościowy reaguje na alergen wytworzeniem przeciwciał (immunoglobulin, głównie klasy IgE) lub pobudzaniem swoistych komórek (m.in. białych krwinek - limfocytów T). W efekcie tego, dochodzi do rozwoju nieprzyjemnych objawów chorobowych, różniących się w zależności od rodzaju alergenu - wziewnego, pokarmowego czy kontaktowego (skóra).

Jedną z najczęściej występujących wziewnych chorób alergicznych jest alergiczny nieżyt nosa, czyli po prostu alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa. W tym schorzeniu, dolegliwości, takie jak kichanie (często salwami), świąd nosa, świąd oczu, wodnisty wyciek z nosa lub jego zatkanie, a dość często także kaszel, mogą występować cały rok albo jedynie sezonowo. Uczulenie na pyłki traw/zbóż, drzew (brzoza, olcha, leszczyna) oraz krzewów/chwastów (bylica, pokrzywa, mniszek lekarski) to najczęstsze przykłady alergii sezonowej. O całorocznej mówimy wówczas, gdy alergeny występują w naszym otoczeniu stale lub przez długie okresy (miesiące). Mogą to być roztocze kurzu domowego, zarodniki grzybów pleśniowych czy alergeny naskórka, wydzielin i wydalin zwierząt domowych. Ich stężenie często się waha, a wraz z nim nasilenie dolegliwości. Jeśli uczula nas kot, a wyjedziemy bez niego na wakacje, logicznym jest, że objawy chorobowe chwilowo ustaną – aż do czasu ponownego kontaktu z pupilem i zaostrzenia alergii. Zima to, wbrew pozorom, również okres, w którym nierzadko choroba się nasila.

Największe zagrożenia dla alergików zimą

Alergicy powinni śledzić kalendarz pylenia roślin, ponieważ nawet zimą mogą występować alergie na pyłki. W styczniu zaczyna pylić leszczyna, a po niej olsza;

Kurz i żyjące w nim roztocze krzu domowego (maleńkie pajęczaki) też są dużym zagrożeniem – zimą pomieszczenia ogrzewają grzejniki – wysoka temperatura pomieszczeń (już powyżej 20 stopni) sprzyja rozwojowi roztoczy, a ciepłe powietrze z kaloryferów unosi kurz, przez co jeszcze łatwiej inhalujemy alergeny. Dodatkowo, dużo częstsze niż w ciepłych miesiącach przebywanie w domach i mieszkaniach wydłuża czas narażenia na uczulające cząstki;

Zima sprzyja braniu gorących kąpieli, co może prowadzić do rozwoju zarodników pleśni w łazience. Warto ograniczyć długość kąpieli albo przynajmniej zostawiać uchylone drzwi w łazience lub zaopatrzyć pomieszczenie w wentylator, który pomoże osuszyć powietrze.

Jak łagodzić objawy zimowej alergii

Każdy alergik wie, że lepiej zapobiegać rozwojowi objawów niż później z nimi walczyć (podobnie zresztą jak w przypadku wielu innych chorób). W tym celu zimą warto szczególnie dbać o porządek w domu, aby nie gromadziły się w nim alergeny. Wskazane jest częste odkurzanie i ścieranie kurzu oraz pranie i zmienianie ręczników i pościeli. Co dla wielu może być zaskoczeniem, miejscem, w którym namnaża się wyjątkowo dużo roztoczy jest łóżko. W nim znajduje się najwięcej naszego złuszczonego naskórka (niewidocznego gołym okiem), będącego pożywieniem dla chorobotwórczych pajęczaków. Do czyszczenia wilgotnych miejsc (łazienka, suszarka na naczynia w kuchni) warto używać środków ze składnikiem grzybobójczym. Dobrze sprawdzi się też domowy oczyszczacz powietrza, zwłaszcza w miastach, zmagających się z nasilonym smogiem, który może nasilać objawy alergiczne. Pamiętajmy też, aby zimą nie przegrzewać pomieszczeń i od czasu do czasu je wietrzyć.

Jeśli rozwiną się u nas dolegliwości, wskazujące na alergiczny nieżyt nosa, konieczna będzie wizyta u alergologa. Specjalista przeprowadzi odpowiednie badania diagnostyczne, po których będzie w stanie określić czynnik uczulający i wdrożyć leczenie. Niemniej jednak warto również wiedzieć, jak doraźnie radzić sobie, gdy dopadną nas objawy. W tym celu dobrze sprawdzi się preparat antyhistaminowy. Przykładem mogą być dostępne bez recepty tabletki, zawierające cetyryzynę, czyli substancję wskazaną w łagodzeniu objawów dotyczących nosa i oczu, związanych z sezonowym i przewlekłym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa. Można ją stosować już od 6-go roku życia dziecka i oczywiście u dorosłych. Preparaty antyhistaminowe to jedna z podstawowych grup leków do walki z alergią. Zalecane są ponadto działające przeciwzapalnie donosowe sterydy czy środki obkurczające naczynia śluzówki nosa. Poza nimi, dobrze sprawdzi się też płukanie nosa i oczu solą fizjologiczną, która pozwoli mechanicznie usunąć uczulające cząstki.

Bibliografia:

Emeryk A. (red.), Choroby alergiczne w praktyce lekarza rodzinnego, Wyd. Termedia, Poznań 2019, s. 27-34.
Świerczyńska-Krępa M., Brożek J., Rogala B., Alergiczny nieżyt nosa, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy, 13.08.2021.

Autor: Lekarz Irena M. Wojtowicz

Powiązane artykuły:

Lista najczęstszych alergenów >>

Rodzaje alergii. Poznaj swojego wroga >>

Alergia - przyczyny powstania >>